Travari Srbije

Rtanjski ?aj

Drugi nazivi: planinski ?ubar
Latinski naziv: Satureja montana

Rtanjski ?aj (planinski ?ubar, vrijesak) ili lat. Satureja montana je biljka iz porodice usnatica (Lamiaceae).

Višegodišnja žbunasta biljka visoka 10-40 cm ?iji su donji delovi stabla i grana odrveneli, poluuspravni ili uspravni. Listovi su kožasti i sjajni linearnolancelastog oblika, celog oboda pokriveni svetlucavim žlezdama. Cvetovi su dvousni sakupljeni u pazuhu listova, sa kruni?nim listi?ima bele, ruži?aste ili ljubi?aste boje. Plod je jajasta i svetlomrka orašica sa žlezdanim ta?kama.

Prikupljaju se cvetni vrhovi. Resursi ove biljke u prirodi su jako umanjeni pa je zašti?ena Zakonom.

Rtanjski ?aj nije dovoljno hemijski prou?ena biljka i sastav jako varira u zavisnosti od porekla. Sadrži etarsko ulje (do 2%), tanin (do 7%) i dr. Upotrebljava se u vidu ?aja i praha, koji se koristi kao za?in za masna i teška jela.

Koristi se u narodu za le?enje bolesti organa za disanje, varenje i mokra?nog sistema. Spolja se upotrebljava kod upala kože i sluzokože. Po nekim narodnim travarima ova biljka ima svojstva opšteg tonika koji ja?a organizam, ali to nije dokazano klini?kim ispitivanjima. Veoma se uspešno koristi u le?enju bronhitisa, astme, kašlja i upale disajnih organa kod dece, kao i u le?enju starih osoba.